Хутка можна будзе прачытаць на беларускай мове класіку сусветнага фэнтэзі — 19 снежня ў продаж паступіць выданне «Брацтва пярсцёнка», першай кнігі знакамітай трылогіі «Валадар пярсцёнкаў» Джона Толкіна. Выдавецтва «Янушкевіч» ужо адкрыла перадзамову на кнігу — так яе можна набыць па зніжаным кошце і раней за старт продажу. Даведаліся ў выдаўца Андрэя Янушкевіча, колькі часу ішлі перамовы наконт ліцэнзіі, наколькі было складана выдаць Толкіна і колькі ўсё гэта каштавала.
Ідэя выдаць кнігу Джона Толкіна ў Андрэя Янушкевіча наспявала даўно, але доўгі час адпужваў аб’ём перакладчыцкай працы. Непакоіў і кошт ліцэнзіі. Бо хаця трылогія Толкіна «Валадар пярсцёнкаў» была напісаная амаль 70 гадоў таму, яна па-ранейшаму карыстаецца неймавернай папулярнасцю.
— Канкрэтныя захады мы пачалі прадпрымаць недзе два ці два з паловай гады таму, — згадвае выдавец. — Адразу вызначыліся з перакладчыкам: Ігар Кулікоў — вельмі кваліфікаваны спецыяліст. Акрамя ведання сучаснай англійскай мовы, ён перакладае вершы са стараанглійскай мовы і выдаў зборнік стараанглійскай паэзіі па-беларуску. Для выдання твораў Толкіна гэта немалаважна. І пачалі перамовы. Праваўладальнікам, акрамя нашчадкаў пісьменніка, з’яўляецца вялікая выдавецкая кампанія HarperCollins. То-бок дамова заключаецца з фондам нашчадкаў Толкіна, але выдавецтва таксама бярэ непасрэдны ўдзел у перамовах. І ўсе матэрыялы, вокладка, пераклад узгадняюцца з нашчадкамі Толкіна і з гэтым выдавецтвам.
Першыя перамовы зайшлі ў тупік, бо Янушкевічу прапанавалі адразу выкупіць правы на ўсю трылогію. Беларускае выдавецтва на той момант не магло сабе гэтага дазволіць і планавала выдаваць том за томам. Тады было вырашана пачакаць 2024 года, калі на тэрыторыі нашай краіны выданне твораў Толкіна пяройдзе ў вольны доступ, бо міне пяцьдзясят гадоў са смерці аўтара. Такі прынцып дзейнічае ў Беларусі, тлумачыць суразмоўца, хаця ва ўсіх еўрапейскіх краінах і не толькі тэрмін дзеяння аўтарскіх правоў складае 70 гадоў.
— Але паўтара года таму нас, можна сказаць, без уцямных прычын выгналі з Беларусі, адабралі выдавецкую ліцэнзію. Цяпер мы працуем у Польшчы, і тут ужо дзейнічаюць іншыя правілы. Таму мы аднавілі перамовы з праваўладальнікамі, — расказвае выдавец. — Доўга тлумачылі сваю сітуацыю, бо ў Еўропе цяжка ўявіць, што дзяржаўная ўлада змагаецца з нацыянальнай культурай, а выдавецтвы цярпяць цкаванне і вымушаныя працаваць за мяжой.
Самі перамовы, працягвае ён, ішлі павольна, але плённа. Каманда ніколі не страчвала надзеі, што атрымаецца выдаць Толкіна. Менавіта таму паралельна з перамовамі працавалі перакладчыкі, рэдактары і карэктары, рабілася мастацкае афармленне кнігі.
— Гэтым разам мы пагадзіліся на ўсе ўмовы, заключылі кантракт адразу на ўсю трылогію «Валадара пярсцёнкаў». Можна сказаць, да моманту заключэння кантракта падышлі ў поўным узбраенні і 8 верасня падпісалі яго. Мы вельмі радыя, што паспелі гэта зрабіць у 2023 годзе, бо выданне Толкіна без ліцэнзіі, нават калі гэта фармальна дазваляецца на тэрыторыі Беларусі з наступнага года, вельмі сапсавала б імідж беларускага кнігавыдавецтва. Якое, атрымліваецца, не гуляе па агульнаеўрапейскіх правілах, — дзеліцца разважаннямі выдавец. — Дарэчы, шмат часу заняло ўзгадненне вокладкі і мастацкага аздаблення кнігі. Але ў выніку згоду мы атрымалі, і гэта значыць, што праваўладальнікам і нашчадкам Толкіна спадабаліся нашыя рашэнні. Мы ўжо рыхтуем да выдання другую і трэцюю часткі трылогіі. Упэўнены, што яны выйдуць у 2024 годзе.
Колькі каштавала ліцэнзія, Андрэй Янушкевіч не кажа: тлумачыць, што гэта камерцыйная таямніца. Але дадае, што трылогія Толкіна — гэта не танны праект.
— Мы хочам выдаць сапраўды шыкоўнае выданне: на прэміяльнай шведскай паперы, з такімі аздобнымі элементамі, як фальгаванне і лясэ (закладка з тканіны. — Заўв. рэд.). Дзякуючы мастачцы Настассі Пазняк, аздабленне кнігі мае свае адметнасці. Калі паглядзець уважліва, вокладка выкананая ў стылістыцы беларускай выцінанкі, і адразу можна пазнаць, што гэта менавіта нашае выданне. У той жа час там захаваны дух арыгіналу.
Першы наклад «Брацтва пярсцёнка» — тры тысячы асобнікаў. Кошт папярэдняй замовы — 69,90 злотага, альбо 54 рублі. У звычайным продажы кніга будзе на 15−25% даражэй.
— Мы робім папярэдні заказ так, каб гэта было выгадна і чытачам, і нам. Пастараемся, каб яны першымі атрымалі кнігу, магчыма, нават да афіцыйнага старту продажу. Хоць ліцэнзія і паліграфічныя матэрыялы нятанныя, мы хочам прадаць больш экзэмпляраў па адэкватнай цане, чым паразітаваць на ажыятажы і прадаваць кнігу па завышаных цэнах. Гэта нетактоўна што да чытачоў, ды і так мы хутчэй пашырым чытацкую аўдыторыю. А гэта вельмі важна і для нашага бізнесу, і для культуры Беларусі, — кажа Андрэй Янушкевіч.
Папярэдні заказ на выданне з паштовай і кур’ерскай дастаўкай ужо можна аформіць у асобныя еўрапейскія краіны і ў Беларусь. Афіцыйны старт продажу адбудзецца ў Варшаве 19 снежня. У выданне акрамя першай часткі трылогіі ўключаныя карты «Частка Воласці» і «Захад Серадзем’я ў канцы Трэцяй эпохі», а таксама «Прадмова да другога англійскага выдання» і «Тлумачэнне некаторых імён і назваў».
Чытайце таксама
